Veelgestelde vragen over Het project

Neen, zon en wind op land zijn onmisbaar voor het behalen van de klimaatdoelen. Dit blijkt uit een rapport van CE Delft dat zij schreven in opdracht van actiegroep Windalarm en Nederlandse Vereniging Omwonenden Windturbines. Holland Solar, Energie Samen en NWEA erkennen dit: zon en wind zijn samen de sleutel voor het behalen van de klimaat- en energieambities. Het uitsluiten van wind en zon op land is daarom onverstandig. 
 
De komende jaren is er meer duurzame energie nodig om de klimaatdoelen te behalen. Het kabinet heeft de doelstelling om in 2030 een CO2-reductie te realiseren van 55 procent. Helaas zijn we nog ver verwijderd van het behalen van dit doel. Met de huidige maatregelen weten wij slechts 44 procent reductie te bewerkstelligen. Ook de grote ambities voor groene waterstof en elektrificatie van de industrie vragen om hogere doelstellingen voor hernieuwbare energieopwekking op land. Daarom is het belangrijk dat er tempo gemaakt wordt in het realiseren van de energietransitie. 
 
Ook na 2030 zijn er maar een paar opties beschikbaar om een volledig duurzame energievoorziening te realiseren. Minder wind en zon op land betekent meer duurzame energie importeren. Naast dat deze optie nog niet voldoende beschikbaar is, geeft dit onnodige extra kosten en maakt het ons meer afhankelijkheid van andere landen. Het is zonde om goedkope Nederlandse duurzame energie uit te sluiten. 

Het klopt dat het elektriciteitsnet steeds meer onder druk staat. Dat noemen we netcongestie. We zijn hiervan bewust en in gesprek met de betrokken partijen. We streven ernaar tijdig een aansluiting te krijgen.

Het project de Duurzame Polder wordt gedragen door twee gemeenten, met twee verschillende gemeenteraden. Hoewel we samen optrekken om de polder in te richten met windturbines, kan elke gemeente daar zijn eigen invulling aan geven. 

De keuze voor minimaal 1 km afstand tot de bestaande bebouwde kom in ’s-Hertogenbosch is in de gemeenteraad vastgesteld en is een politieke keuze. Dit is een ruimere afstand dan benodigd op basis van de berekende geluidsbelasting. Dit blijkt ook uit de resultaten van de Plan-MER. Hierin staat dat 1 km afstand overeenkomt met een geluidsbelasting van 42 dB. Het aanhouden van de afstand van 1 km resulteert dus in een lagere geluidsbelasting op woningen in de bebouwde kom. De gemeenteraad van Oss heeft, op basis van haar politieke discussie, voor een minimale afstand van 2 km gekozen.

De Duurzame Polder is de verzamelnaam voor de Geffense, Lithse, Nulandse en Rosmalense polder, anders gezegd: de polder tussen Oss en ‘s-Hertogenbosch. Provincie Noord-Brabant en gemeenten Oss en ’s-Hertogenbosch willen duurzame energie opwekken in de Duurzame Polder met windturbines.

Met grote zorgvuldigheid zoeken we samen naar de juiste locatie voor deze windturbines. Tegelijkertijd kijken we in het gebied naar ontwikkelkansen voor wonen, gezondheid, landbouw, natuur, water, bodem, klimaatadaptatie, cultuurhistorie en recreatie. 

Afgesproken is dat Nederland overschakelt naar duurzame energie. Deze energie wordt opgewekt op zee – dat regelt het Rijk - en op land. Dat laatste regelen regionale energieregio’s. In de Regionale Energie Strategie (RES) hebben gemeenten aangegeven hoeveel duurzame energie ze in 2030 kunnen opwekken via nog te bouwen windturbines en zonneparken voor de periode van ongeveer vijfentwintig jaar.

De gemeente Oss heeft de ambitie om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Gemeente 's-Hertogenbosch heeft met het vaststellen van het bestuursakkoord 2022 haar ambitie van klimaatneutraliteit versneld naar uiterlijk 2045. In de energienota van de provincie Noord-Brabant staat dat in 2030 al 50 procent van alle energie uit duurzame bronnen moet komen. In diverse onderzoeken komt het poldergebied voor beide gemeenten naar voren als een plek waar grootschalige opwekking van wind- en zonne-energie mogelijk is.

De gemeente ’s-Hertogenbosch heeft in het Bestuursakkoord 2022-2026 vastgelegd dat zij voor 2030 16 windturbines wil realiseren in de Duurzame polder, binnen de bestaande randvoorwaarden. De windturbines moeten vóór 2025 vergund zijn. 

De gemeente Oss heeft als doelstelling voor de Lithse en Geffense polder het realiseren van 0,514 PJ aan windenergie. Hoeveel windturbines precies nodig zijn om deze hoeveelheid energie op te wekken, hangt af van het type windturbines dat wordt gekozen en de opstelling van de molens. 

In de Duurzame Polder komen geen zonnevelden.

Bij deze opgave is een integrale gebiedsbenadering afgesproken waarin naast de energieambitie ambities voor onder meer landbouw, natuur, recreatie en cultuurhistorie een plaats krijgen.

De aarde warmt op, veel planten en diersoorten verdwijnen, de zeespiegel stijgt en we zien wereldwijd steeds meer extreme weersverschijnselen zoals hittegolven, droogte, bosbranden en overstromingen. Als we onze aarde leefbaar willen houden voor onze kinderen en kleinkinderen, moeten we anders gaan produceren en consumeren. Daarom nemen we maatregelen die bijdragen aan een beter milieu en een gezonde economie, zoals het verduurzamen van onze energiehuishouding. Dat betekent dat we veel meer energie duurzaam moeten gaan opwekken. Tot 2030 zijn windmturbines – als werkpaard van de energietransitie - daarvoor een belangrijke bron.

De ontwikkelingen in de techniek helpen ons om projecten steeds slimmer én duurzamer aan te pakken. Het is goed dat er op meerdere manieren en door veel verschillende partijen wordt gewerkt aan innovaties voor het opwekken van duurzame energie. Op dit moment zijn enkel windmolens en zonnepanelen voldoende ontwikkeld om grootschalig te kunnen bijdragen aan het realiseren van onze energiedoelstellingen tot 2030, zoals afgesproken in het Klimaatakkoord.

Wanneer er daadwerkelijk windturbines in de polder komen, is nu nog niet precies te zeggen. Wat we wel weten is dat de windturbines vóór 2025 vergund en voor 2030 gerealiseerd moeten zijn. Beide gemeenten hebben zich hieraan geconformeerd. 

Dat is op dit moment nog niet bekend. De exacte aantallen en locaties worden door initiatiefnemers bepaald wanneer zij een vergunningsaanvraag voorbereiden. Zij dienen zich daarbij te houden aan de voorwaarden die de gemeenten stellen in het Voorkeursalternatief.

De gemeente ’s-Hertogenbosch heeft in het Bestuursakkoord 2022-2026 vastgelegd dat zij voor 2030 maximaal 16 windturbines wil realiseren in de Duurzame Polder, binnen de bestaande uitgangspunten.

De gemeente Oss heeft als doelstelling voor de Lithse en Geffense polder het realiseren van 0,514 PJ aan windenergie. Hoeveel windturbines precies nodig zijn om deze hoeveelheid energie op te wekken, hangt af van het type windturbines dat wordt gekozen en de opstelling van de turbines. 

In de gemeente 's Hertogenbosch komen de windturbines minimaal één kilometer van de bebouwde kom te staan. In gemeente Oss op minimaal twee kilometer. 

Naast windturbines en zonnevelden is gekeken naar het leggen van zonnepanelen op daken. Dit heeft de voorkeur boven zonnevelden in agrarisch of natuurgebied. Met succes, want doordat meer zonnepanelen op daken zijn gerealiseerd, zijn in de Duurzame Polder minder windturbines nodig. Maar met alleen daken vol zonnepanelen halen we de energiedoelstellingen van beide gemeenten niet. Daarom blijft opwekking van energie met windturbines nodig.

Op dit moment zitten we midden in de zogenaamde beoordelingsfase waarin iedereen kan reageren op het concept Voorkeursalternatief. Alle input uit het atelier, voorliggende consultatie en de inloopmomenten wordt gebundeld en meegegeven aan de gemeenteraden ter voorbereiding van die bespreking.
​
Hierna start de formele besluitsvormingsroute binnen beide gemeentes. Deze route ziet in hoofdlijnen als volgt uit (data onder voorbehoud):

• Bespreking in de raadscommissies van Oss en 's-Hertogenbosch (maart 2024)
• B&W: vaststelling Ontwerp-programma
• Terinzagelegging Ontwerp-programma inclusief Plan-MER gereed (mei – juni 2024)
• Verwerken van de zienswijzen (zomerreces)
• B&W raadsvoorstel (september)
• Vaststellen Voorkeursalternatief in beide gemeenteraden (oktober)

Het vaststellen van het Voorkeursalternatief is een belangrijke mijlpaal voor de Duurzame Polder. Daarna belandt het project in de vergunningen- en project-MER fase. Dit is de fase waarin initiatiefnemers de plannen uitwerken, met concrete posities voor de windmolens, om daarmee een omgevingsvergunning aan te vragen.

Dit concept Voorkeursalternatief biedt nog geen concreet zicht op aantallen windmolens, maar biedt een richtinggevend kader. Het concept Voorkeursalternatief zal vertaald worden in het Programma, waarin wordt vastgesteld waaraan initiatieven moeten voldoen.

De verkenningsfase vond plaats van 2018 tot en met 2021 en draaide om de vraag: is de polder tussen Oss en ’s-Hertogenbosch geschikt voor het opwekken van duurzame energie? Via bijeenkomsten hebben bewoners, bedrijven, belangenorganisaties en overheden hun belangen ingebracht. In het Eindrapport Verkenning Duurzame Polder (2020) staan onder andere:

• Een overzicht van de belangen in de Duurzame Polder, zoals wonen, gezondheid,  landbouw, cultuur, recreatie en natuur;
• Het verhaal van de polder: hoe het gebied door de eeuwen heen is veranderd;
• De technische mogelijkheden voor het opwekken van zonne- en windenergie in de Duurzame Polder;
• Een aantal perspectieven voor de ontwikkeling van de polder;
• De mogelijke rol van de overheden bij de eventuele planvorming voor de bouw van windturbines in de Duurzame Polder.

De besluitvorming over deze fase vond plaats in oktober 2020 (’s-Hertogenbosch) en januari 2021 (Oss). Aanvullend heeft in mei 2021 de gemeenteraad van ‘s-Hertogenbosch de opgave bijgesteld voor het Bossche polderdeel naar aanleiding van het besluit over de RES 1.0.   

Windenergie opwekken gebeurt in Nederland voor het grootste deel op zee. Hiervoor zijn ambitieuze doelen opgenomen in het Klimaatakkoord. Dat is niet genoeg om ons doel te halen. Daarom is in het Klimaatakkoord afgesproken, dat we ook op land grootschalig zonne- en windenergie gaan opwekken.

De gemeenteraad van ’s-Hertogenbosch heeft eerder besloten om op zoek te gaan naar 100 hectare zonnevelden buiten de Duurzame Polder, om zo de opgave binnen de polder te verkleinen. Deze uitvraag heeft niet de gewenste 100, maar 50 hectare opgeleverd aan potentiële zonnevelden. Deze worden gerealiseerd. De resterende opgave nemen we mee in de vorm van windenergie. Windenergie vraagt veel minder ruimtebeslag dan zonne-energie en is te combineren met andere functies zoals landbouw en natuur.

De gemeente Oss heeft dit gebied aangewezen als grootschalig agrarische productiegebied met windturbines. De Duurzame Polder is voor de gemeente Oss dan ook vooral primair agrarisch gebied.

Dat betekent dat binnen een gemeente geen broeikasgassen (zoals bijvoorbeeld CO2)worden uitgestoten óf dat deze uitstoot wordt gecompenseerd met maatregelen waardoor extra CO2 uit de lucht wordt gebonden.

Het begrip energieneutraal gaat over het energieverbruik van een gemeente. Een gemeente is energieneutraal als het energieverbruik binnen de gemeente op jaarbasis op 0 uitkomt. Dit komt doordat er evenveel energie wordt opgewekt als verbruikt. De hoeveelheid energie die verbruikt wordt, wordt zelf opgewekt. Bijvoorbeeld door middel van zonnepanelen of windturbines, of manieren om warmte te winnen. Het besparen van energieverbruik is ook een middel dat bijdraagt aan het sneller energieneutraal worden. 

Nee, zowel de gemeente Den Bosch als de gemeente Oss heeft een eigen opgave rondom windenergie te realiseren. Dit betekent dat Den Bosch geen opgave van Oss overneemt en vice versa.  

We zijn hierover in gesprek met Defensie. Het gebied van de Duurzame Polder maakt deel uit van het laagvlieggebied Maas-Waal voor militaire vliegtuigen en helikopters van het ministerie van Defensie. Er gelden op dit moment geen juridische beperkingen voor de ontwikkeling van grootschalige windenergie in de polder, omdat het laagvlieggebied niet is opgenomen in het Besluit algemene regels ruimtelijke ordening (BARRO).

In Nederland moeten alle windmolenopstellingen getoetst worden op een mogelijke verstoring vanaf ca. 90 meter hoogte op de radarsystemen van Defensie.

De gemeenteraden van Oss en Den Bosch hebben al een keuze gemaakt waar de energieopgaven gerealiseerd zouden moeten worden, dat besluit is al genomen. Het zoekgebied voor windturbines in de Duurzame Polder is dus al bepaald. De invulling hoe de opgaven daadwerkelijk gerealiseerd gaan worden, is nu (in fase 2, de ontwerpfase) aan de orde. Bewoners en andere belangstellenden kunnen hierover meedenken.